Sırbistan Türk yolcuların paralarına el koyabilir mi?
Geçtiğimiz günlerde Sılayolu ülkesi Sırbistan ile ilgili bir haber yayınlandı. Haberde, Sırbistan’ın yanında 10 bin Euro’dan fazla para taşıyan ve bunu gümrüğe bildirmeyen Türk vatandaşlarının paralarına el koyduğu ancak bunun yasal olmadığı belirtildi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin bu yönde bir karar aldığı belirtilen haberlerde “Sırbistan Avrupa Birliği kararlarına uymak zorunda. Eğer 10 bin Euro’yu aşan miktar gümrüğe bildirilmemişse bu paraya el koyamazsınız. Para cezası verebilirsiniz ancak paraya el koyamazsınız” bilgisi paylaşıldı. Ancak bu haber Avrupa’da yaşayan vatandaşlarımızda soru işaretlerine neden oldu.
Bu kural Almanya için geçerli değil mi?
Haberi okuyanlar “Madem Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin böyle bir kararı var ve Sırbistan buna uymak zorunda, o zaman Avrupa Birliği’nin diğer üye ülkeleri neden bu karara uymuyor? Örneğin Almanya neden uymuyor?” diye sordular. Okurların yaptıkları bu eleştiri hiç de haksız değil. Sonuçta Avrupa’da her ülkede gümrük kapılarında sınırı aşan durumlarda paraya el konulabiliyor. Örneğin Almanya’da sadece geçtiğimiz yıl 100 milyon Euro’yu aşan miktara el konuldu. Ülkedeki bütün havalimanlarında kontroller yapılıyor ve yüksek miktardaki parasını gümrüğe bildirmeyenler hakkında yasal işlem başlatılıyor. Gerektiğinde ise paraya el konuluyor. Üstelik el konulan sadece para da değil. Örneğin altınlara da el konuluyor.
Şüpheli durumlarda hakları var
Alman makamları, paraya hangi durumlarda el konulabileceği konusunda şu bilgiyi veriyor: Eğer yanında yüksek miktarda parayla yakalanan kişinin paranın kaynağı ile ilgili verdiği bilgilerde şüphe varsa, yetkililerin paraya el koyma hakkı var. Ayrıca terörü destekleme veya paranın yasal yollardan elde edilmediği şüphesi olduğunda da aynı önlem alınabilir”. Verilen bu bilgiden de anlaşıldığı gibi gümrüklerde herhangi bir şüpheli durumda memurların paraya el koyma hakkı var. Üstelik Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 2017 yılında aldığı kararında, havalimanlarındaki transit yolcuların bile 10 bin Euro’yu aşan parasına el konulabileceğine hükmetmişti. Bu kural elbette Sırbistan için de geçerli. Yani Sırp gümrüğü gerek gördüğünde, 10 bin Euro’dan yüksek miktardaki parayla seyahat eden bir yolcunun parasına el koyabiliyor.
Paranın kaynağına bakılıyor
Yolcunun parayı saklaması, parayı nasıl kazandığını veya elde ettiğini söyleyememesi, parayla ne yapacağı konusunda bilgi vermemesi, verdiği yanıtlarda çelişkiye düşmesi, hatta hiç bir bilgi vermemesi şüpheli durum olarak değerlendirilebiliyor. Durum böyleyken Türkiye’den bir hukukçunun yaptığı bir açıklama neden kafa karışıklığına neden oldu? Aslında bu açıklama yeni de değil, bundan 2 sene önce yapılmış. Ancak bu olayda bir doğruluk payı da var. Sırbistan veya başka bir ülkedeki gümrük, şüpheli durumlarda paraya el koyabilir ve yasal işlem başlatabilir. Ancak kişinin suçsuz olduğu anlaşıldığında bu para sahibine iade edilmeli. Örneğin Bulgaristan’da sınırda el konulan paraların yolcuya iade edilmesinin çok zor olduğu biliniyor. Sırbistan’da da bu süreç çok yorucu oluyor ve yolcunun parasını geri alması çok uzun sürebiliyor.
Hukuki destek alın
Buradaki asıl sorun, Sırbistan’ın el koyduğu paraları yasal işlemler tamamlandığında ve yolcu suçsuz bulunduğunda sahibine teslim etmemesi veya geç teslim etmesidir. Elbette mağdur olanların haklarını araması ve paralarını geri almak için yasal girişimde bulunması gerekir. Yetkililer, bunun için o ülkedeki avukatlardan hukuki yardım alınmasını tavsiye ediyorlar.
(A)
